Пытанні для самаправеркі. 1. Што прадстаўляў сабой дзяржаўны лад ВКЛ у час Гедыміна, Альгерда і Вітаўта?

1. Што прадстаўляў сабой дзяржаўны лад ВКЛ у час Гедыміна, Альгерда і Вітаўта?

2. Якія змены ў кіраванні ВКЛ адбыліся пры княжанні Аляк­сандра?

3. Назавіце вышэйшыя органы дзяржаўнага кіравання пры Аляк­сандры.

4. Каго называлі «панамі» у ВКЛ з канца ХІV ст.?

5. Якія службовыя асобы ўваходзілі ў склад органа ўлады «паны-рада»?

6. Якая роля паноў-рады, вальнага сойму і вялікага князя ў дзяржаўным кіраванні ВКЛ з канца ХV ст.?

Літаратура: К–[1, 2, 4, 6, 9]; А–[3, 4, 7, 8, 10–13, 15, 17, 19–23];

Д–[11, 23, 50, 51].

Экзаменацыйнае пытанне 11. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель у складзе ВКЛ у XIV – першай палове XVI ст.

Гаспадарчае жыццё ВКЛ у XIV – першай палове XVI ст. Сацыяльныя адносіны ў ВКЛ у XIV – першай палове XVI ст.

Гаспадарчае жыццё ВКЛ у XIV – першай палове XVI ст. Гаспадарчае жыццё ВКЛ характарызавалася існаваннем і суадно­сінамі паміж рознымі саслоўямі (саслоўі – групы насельніцтва, якія мелі свае спадчынныя правы і абавязкі).

Найбуйнейшых феадалаў-землеўласнікаў у ВКЛ з канца XIV ст. называлі «панамі». Большасць усіх феадалаў з XVI ст. сталі называцца «шляхтай» або «шляхцічамі».

1447 г. – Прывілей Казіміра юрыдычна замацаваў права аса­бістай уласнасці феадала на зямлю і азначаў пачатак афармлення залежнасці сялян ад феадалаў.

1468 г. – Судзебнік Казіміра – першы зборнік судовых законаў ВКЛ, згодна з якім сяляне пазбаўляліся права свабоднага пера­ходу ад аднаго феадала да другога. Выданне Судзебніка азначала юрыдычнае афармленне запрыгоньвання сялян – страты сялянамі свайго права ўласнасці на зямлю і ператварэнне іх у залежных ад феадала. У ВКЛ насельніцтва было падзелена на саслоўі:

Тры аснoўныя павіннасці сялян:

1) паншчына – адпрацоўка пэўнай колькасці дзён на зямлі феадала;

2) чынш – грашовы падатак за карыстанне зямельным надзелам;

3) дзякла – натуральны падатак сельскагаспадарчымі прадук­тамі за карыстанне зямлёй феадала.

Дадатковыя павіннасці:

1) талокі – сумесныя сезонныя гаспадарчыя работы, якія выконваліся ўсімі сялянамі разам;

2) гвалты ці згоны – агульныя тэрміновыя работы (будаў­ніцтва дарог, мастоў і г. д.).

Дата добавления: 2015-06-25