Слоўнік гістарычных тэрмінаў і паняццяў. Апазіцыя парламенцкая — група дэпутатаў, погляды якіх не супадаюць, альбо супярэчаць думкам парламенцкай дэпутацкай большасці ці ўладзе

Апазіцыя парламенцкая — група дэпутатаў, погляды якіх не супадаюць, альбо супярэчаць думкам парламенцкай дэпутацкай большасці ці ўладзе.

Беларускі народны фронт — апазіцыйны камуністычнаму ўраду шырокі грамадска-палітычны рух. Узнік ў 1988 г. і першапачаткова выступаў за перабудову, пачатую “лепшымі сіламі КПСС”. Устаноўчы з’езд БНФ адбыўся ў 1989 г. Напачатку 1990-х гг. БНФ паступова набыў рысы, характэрныя палітычнай партыі.

Галоснасць — магчымасць адкрыта выказваць крытычныя адносіны да ўлады і існаваўшай ідэалогіі (сістэмы поглядаў), сказаць праўду аб сваёй гісторыі і сучаснасці, рэалізаваць на справе абвешчаныя дэмакратычныя свабоды слова, друку, мітынгаў і шэсцяў.

Дэмакратызацыя — гэта працэс паслядоўнага зацвярджэння ці аднаўлення прынцыпаў народаўладдзя.

Інтэнсіфікацыя — комплексная праграма, распрацаваная на Беларусі ў 1985 г. Меркавалася спалучэнне некалькіх накірункаў: аўтаматызацыя, матэрыялаёмістасць, энэргаёмістасць і г. д. Аднак яе ўкараненне замарудзіла ў 1986 г. Чарнобыльская катастрофа. Абвальныя крызісныя працэсы ў СССР канчаткова спынілі ажыццяўленне гэтай праграмы.

Кансерватызм — прыхільнасць да ўсяго застарэлага, аджыўшага, але вельмі ўстойлівага, традыцыйнага, што выклікае супрацьдзеянне у адносінах да ўсяго новага.

Катастрофа на Чарнобыльскай АЭС — адна з найбуйнейшых у свеце аварый на атамных электрастанцыях. Адбылася 26 сакавіка 1986 г. на тэрыторыі Украіны, паблізу мяжы з Беларуссю. Каля 70 % радыяктыўных рэчываў выпала на беларускія землі, дзе пражывала 2,1 млн чалавек (каля 20 % насельніцтва). З больш як 18 тыс. км² сельгасугоддзяў (22 %) з гаспадарчага абарачэння выключана 2,64 тыс. км² . За 15 гадоў пасля катастрофы з зон забруджвання на Беларусі выселена больш за 135 тыс. чал. Поўнасцю адселена 4/5 населенных пункаў. Па падліках сумарныя страты на Беларусі ад Чарнобыльскай катастрофы ў 1986—2015 гг. складуць каля 235 млрд долараў ЗША — амаль 32 бюджэты рэспублікі за 1985 г.

Мова дзяржаўная — асноўная мова дзяржавы, якая выкарыстоўваецца ў заканадаўстве і афіцыйным справаводстве, судаводсве, навучанні і г. д.

Партыя палітычная — незалежнае грамадскае аб’яднанне, якое мае ўстоўлівую структуру, пастаянны характар дзейнасці і выказвае палітычную волю сваіх членаў і прыхільнікаў. Ставіць сваімі задачамі ўдзел у вызначэнні палітычнага курса дадзенай дзяржавы, у фарміраванні органаў дзяржаўнай улады і кіравання, а таксама ў ажыццяўленні ўлады праз сваіх прадстаўнікоў, выбраных у прадстаўнічыя органы ўлады.

Паскарэнне сацыяльна-эканамічнага развіцця — гэта курс на павышэнне тэмпаў эканамічнага развіцця, ўзяты ў красавіку 1985 г. на Пленуме ЦК КПСС. Паскарэнне прадугледжвалася ажыццявіць на аснове інтэнсіфікацыі вытворчасці, развіцця навукова-тэхнічнага прагрэсу, структурнай перабудовы эканомікі, новых форм арганізацыі, кіравання і стымулявання працы. У БССР з гэтай мэтай была створана рэспубліканская праграма “Інтэнсіфікацыя”.

Перабудова — гэты тэрмін пачаў шырока ўжывацца партыйным і савецкім кіраўніцтвам з 1987—1988 гг. Курс на перабудову разглядаўся як лагічны працяг курса на паскарэнне сацыяльна-эканамічнага развіцця, узятага красавіцкім (1985 г.) Пленумам ЦК КПСС. У адрозненне ад апошняга меў на мэце радыкальную эканамічную рэформу ў спалучэнні з дэмакратызацыяй грамадска-палітычнага жыцця. Гэтая рэформа прадугледжвала рэфармаванне СССР, але з распадам апошняга яна фактычна закончылася правалам.

Пленум — сход у поўным складзе членаў выбарнага кіруючага органа якой-небудзь арганізацыі.

Плюралізм — гэта палітычная сістэма грамадства, пры якой сацыяльныя групы маюць магчымасці для выражэння сваіх інтарэсаў праз палітычныя партыі, прафсаюзы, царкоўныя і іншыя арганізацыі.

Дата добавления: 2015-06-25