Temat 19: paŃstwo I demokracja

1) P.C. Schimitter, T.L.Karl – „Czym jest demokracja i czym nie jest?”

Robert Dahl próbował zastąpić pojecie „demokracji” poliarchią, w nadziei uzyskania większej precyzji pojęciowej jednak to się nie przyjęło.

* Czym demokracja jest *

Słowo demokracja pojawia się wszędzie tam gdzie mowa jest o wolności i lepszym życiu jednostki. Demokracja charakteryzowana jest jako specyficzny system organizujący relacje między rządzącymi i rządzonymi. Nie istnieje jeden zespół instytucji, który decydowałby o demokratyczności ustroju. Występuje wiele typów demokracji. Konkretna forma demokracji zależy od społeczno-ekonomicznych warunków danego kraju, utrwalonych struktur państwowych oraz wzorców poczynań politycznych.

Współczesna demokracja polityczna to ustrój, gdzie sprawujący władzę odpowiedzialni są na forum publicznym przed obywatelami, którzy działają za pośrednictwem obieranych przedstawicieli, współzawodniczących i współpracujących zarazem ze sobą.

Definicja Josepha Schumpetera:

Demokracja „ jest to układ instytucjonalny, w ramach którego podejmowane są decyzje polityczne, a który nadaje jednostkom władcze prerogatywy w drodze współzawodnictwa o głos obywateli”.

Układ czy system rządów to zespół wzorców, które określają sposoby obsadzania stanowisk publicznych, cechy osób do takich stanowisk dopuszczonych lub nie dopuszczanych, usankcjonowane strategie zdobywania dostępu do procesu podejmowania powszechnie obowiązujących decyzji oraz reguły ich podejmowania.

Aby całość ta funkcjonowała sprawnie konieczna jest instytucjonalizacja, czyli wzorce muszą być rzeczywiście znane i utrwalone w nawykach uczestników, przez nich praktykowane i uznane. Instytucjonalizacja jest bardziej gruntowna tam, gdzie istnieje system pisanych praw, który za podstawę ma konstytucję, chociaż normy polityczne mogą mieć charakter nieformalny, zdroworozsądkowy i tradycyjny.

Demokracja, podobnie jak i inne ustroje, wymaga istnienia sprawujących władzę osób, które zajmują określone stanowiska uprawniające je do rozkazywania innym. Władców demokratycznych od niedemokratycznych odróżniają normy określające sposób uzyskiwania władzy oraz praktyki gwarantujące ich odpowiedzialność za podejmowane czynności.

Sfera publiczna to sfera, gdzie powstają kolektywne normy i decyzje, wiążące dla całej społeczności i wspierane przymusem państwowym. Obszar ten może być różny w różnych demokracjach, zależnie od utrwalonych granic pomiędzy tym, co publiczne, a tym, co prywatne, państwem i społeczeństwem. Liberalne rozumienie demokracji nakazuje możliwie jak największe ograniczenie sfery publicznej, a stanowisko socjalistyczne czy socjaldemokratyczne chce jej rozszerzenia. Są to różne formy demokracji. Motorem sporów politycznych jest różnica w opinii co do optymalnej proporcji składników.

Obywatele to najbardziej charakterystyczny element demokracji. Kiedyś obywatelstwo było uzależnione od takich kryteriów, jak: wiek, płeć, wykształcenie, posiadanie własności.

Współzawodnictwo nie zawsze było uznawane za jedną z definicyjnych cech demokracji. Od czasów The Federalist Papers (zbiór esejów 1787-88) Hamilton, Madison, Jay, nakłaniające do ratyfikacji Konstytucji USA) powszechnie uznaje się, że współzawodnictwo między frakcjami jest złem koniecznym demokracji wykraczających poza skalę ściśle lokalną. Sankcjonowane sposoby i granice współzawodnictwa politycznego są bardzo dobrym kryterium rozróżnienia między różnymi odmianami demokracji.

Charakterystyczne cechy demokracji:

Дата добавления: 2013-12-12