Года. Абвяшчэнне БНР і дзейнасць яе ўрадавых структур

Германская ваенная інтэрвенцыя ў лютым

Расказваючы пра гісторыю утварэння БНР, патрэбна даць ёй агульную характарыстыку як дзяржаве, паказаць яе месца ў гісторыі беларускага народа.

3 сакавіка 1918 года паміж Савецкай Расіяй і Германіяй быў заключаны сепаратны Брэсцкі мірны дагавор, якім Расія прызнавала свае паражэнне ў Першай сусветнай вайне. Цаной за гэтае паражэнне Расіі сталі беларускія землі, якія сталі кантрыбуцыяй для Германіі. Такая непавага да беларусаў стаў выбухам незалежніцкіх настрояў сярод беларускай грамадскасці. У выніку 9 сакавіка 1918 года Другой Устаўной граматай была аб’яўлена Беларуская Народная Рэспубліка (БНР). Выканкам Усебеларускага з’езда быў пераіменаваны ў Раду БНР. Геапалітычная сітуацыя для беларусаў яшчэ ўскладнялася і тым, што ў сакавіку 1918 года ў Берліне адбылася сустрэча прадстаўнікоў кіруючых партый рэйхстагу з кіраўнікамі польскіх арганізацый. Там разглядалася пытанне пра магчымасць перадачы Германіяй Польшчы беларускіх зямель Гродзеншчыны і часткі Міншчыны ў якасці кампенсацыі за адказ палякаў ад прэтэнзій на Пазнаншчыну. Менавіты гэты факт, побач з заключэннем Брэсцкага міру, і абумовіў прыняцце Трэцяй Устаўной граматы. 25 сакавіка 1918 г. на паседжанні Рады БНР была абвешчана незалежнасць БНР. Брэсцкі мірны дагавор страціў сваю сілу. Зыходзяючы з гэтага, урад Беларусі звярнуўся да зацікаўленых бакоў з прапановай пераглядзець умовы Брэскага міру. Гэта быў лагічны адказ на суровыя выклікі таго часу. Дзейнасць урадавых структур — Народнага Сакратарыята і Рады БНР сведчыла аб сапраўднай незалежнасці БНР. На працягу 1918 года незалежнасць БНР прызналі УНР, Літва, Латвія, Эстонія, Фінляндыя, Чэхаславакія, Турцыя, дзе дзейнічалі пасольствы БНР. Консульствы БНР дзейнічалі ў Германіі.

Утварэнне БНР стала рэалізацыяй на практыцы беларускай ідэі, што ўзнікла ў канцы XIX ст., сукупнасці ўсіх трох яе асноўных элементаў — нацыянальнай свядомасці, нацыянальна-культурнага адраджэння і нацыянальнай дзяржаўнасці. Гэта было сведчаннем таго, што беларускі нацыянальны рух у той час набыў такую моц і размах, што аказаўся здольным паспрабаваць здзейсніць жаданую ідэю.

Дайце гістарычнае значэнне БНР.

Беларуская Народная Рэспубліка з’яўляецца першай гістарычнай спробай стварэння беларускай дзяржаўнасці ў XXст. БНР нарадзілася ў цяжкіх знешнепалітычных умовах, калі тэрыторыя Беларусі была акупіравана германскімі вайскамі, усе суседнія дзяржавы прэтэндавалі на беларускія землі, а найбольш моцныя з іх — Савецкая Расія і Польшча не жадалі стварэння самастойнай беларускай дзяржавы. Абвяшчэнне БНР, яе ўнутраная і знешняя палітыка мелі важнае гістарычнае значэнне. Прыняцце акта незалежнасці 25 сакавіка 1918 года азначала, што беларуская нацыянальная ідэя знайшла свае ўвасабленне ў легітымным акце стварэння новай незалежнай дзяржавы. Канстытуяванне БНР адбылося на ўсіх беларускіх этнічных землях у форме дэмакратычнай парламенцкай рэспублікі. Фактам абвяшчэння незалежнасці Беларусі, наступнай палітычнай дзейнасці БНР, яе “бацькі-заснавальнікі” даказалі, што беларускі народ мае тыя ж правы на ўласнасць, што і іншыя народы Усходняй Еўропы, якія атрымалі свабоду ў выніку спынення існавання Расійскай, Германскай і Аўстра-Венгерскай імперый.

Знешняя палітыка і дыпламатыя БНР былі накіраваны на міжнароднае прызнанне, умацаванне незалежнасці і тэрытарыяльнай цэласнасці Беларусі. Дыпламатыя БНР мела све дасягненні і недахопы. Да першых трэба аднесці інстытуалізацыю міжнародных кантактаў беларускай дзяржавы, ажыццяўленне двухбаковай і шматбаковай дыпламатыі, знешняй культурнай палітыкі і прапаганды. Дзякуючы дыпламатыі БНР “беларускае пытанне” было выведзена на міжнародную арэну, а незалежнасць БНР была прызнана шэрагам еўрапейскіх краін. Да недахопаў дыпламатычнай дзейнасці БНР трэба аднесці перш за ўсё некаторыя суб’ектыўныя абставіны. Членам урада і Рады БНР не хапала ведаў, вопыту ў галіне дзяржаўнага кіравання і дыпламатыі. Адчуваўся значны недахоп кваліфікаваных дыпламатычных кадраў. Яшчэ больш вострай была праблема фінансавага забяспячэння знешнепалітычнай дзейнасці. Дыпламатычныя мерапрыемствы не заўседы рыхтаваліся і праводзіліся на патрэбным прафесійным узроўні. У кіраўніцтве БНР не было адзінства па асноўных пытаннях дзяржаўнага будаўніцтва і знешнепалітычнай арыентацыі.

Дата добавления: 2015-06-25