МЧС России 82 страница

СЛЮДА мин. слюда (рангсуз ва я хъипи рангунин минерал, къван).

СЛЮДИСТЫЙ слюда квай (мес. чепрекьан).

СЛЮДЯНОЙ 1. слюдадин; слюдадикай расай. 2. слюда квай.

СЛЮНА мн. нет цуькIуьн (цуькIуьм); гъер; цIаран яд.

СЛЮНИТЬ несов. цуькIуьн вигьин; цуькIуьндалди кьежирун (мес. тIуб).

СЛЮНКИ: у него слюнки текут адан сивиз цIаран яд къвезва (иштагь атана, темягь фена).

СЛЮННЫЙ цуькIуьндин; слюнные железы цуькIуьндин (цуькIуьн арадиз акъуддай) железаяр (цIумаруфар).

СЛЮНТЯЙ разг. 1. гъереш (сивяй гъер авахьдайди). 2. пер. гьакIан гъереш, гьвергъвеш (буш, усал, гъуьргъуь еб хьтин инсан).

СЛЮНЯВИТЬ несов., см. слюнить.

СЛЮНЯВЫЙ разг. гъереш, сивяй гъер авахьдай.

СЛЯКОТНЫЙ жими кьуруш авай, кьар авай.

СЛЯКОТЬ ж мн. нет жими кьуруш, кьар.

СМАЗАТЬ 1. ягъун (дарман, ягъ, арабадин гигиниз запун, мазут); гуьцIун; гвягъун; алтадун; ягъламишун. 2. алтадна чIурун, гуьцIна чIурун (мес. ранг, кхьейди). 3. пер. гьакI гъуруш авун, шуьткьуьрун (бегьем ачухдиз эцигна кIанзавай месэла).

СМАЗКА 1. см. смазать. 2. ягъ; ягьламишдай затI; смазка для ружья тфенгдиз ядай ягъ.

СМАЗЛИВЫЙ разг. ччин чуьхвей, рикIи чIугвадай, рикIиз хуш акунар авай (инсан).

СМАЗОЧНЫЙ ягъламишдай (са затIуниз) адай, ягъламишуниз герек тир.

СМАЗЧИК смазчик (машиндиз ягъ ядай рабочий).

СМАЗЫВАТЬ несов., см. смазать.

СМАК мн. нет, разг. лезет: кушать со смаком лезетдалди тIуьн; делать что-нибудь со смаком са гзаф лезетдалди (лезет хкудиз) авун.

СМАКОВАТЬ несов. лезет хкудун, лезет къачун (са кардикай, незвай ва я хъвазвай затIуникай); лезетдалди (лезет хкудиз) авун (са кар).

СМАЛЕЦ цIурурай вакIан макь (къене авай пияр).

СМАЛОДУШНИЧАТЬ см. малодушничать.

СМАНИВАТЬ несов., см. сманить.

СМАНИТЬ 1. алдатмишна тухун (ва я гъун), ягьалмишарна тухун; кIватIун (мес. нуькIвер тварцел). 2. алдатмишна (рекьяй акъудна) тухун (са чкада кIвалахзавай кас маса кIвалахдал).

СМАРКА: итти на смарку гьич хьун, пуч хьун; пустил на смарку гьич авуна, пучна туна; всё пошло на смарку вири гьич хьана.

СМАСТЕРИТЬ разг. расун, авун (мес. куьсри, кьвати ва мсб).

СМАТЫВАТЬ несов., см. смотать.

СМАХИВАТЬ несов. 1. см. смахнуть. 2. разг. ухшар хьун; хьиз акун.

СМАХНУТЬ 1. алудун, гадрун (мес. гъил, ппек геляна столдал алай руг). 2. чукурун, алудун (гъил геляна тIветI ва мсб).

СМАЧИВАТЬ несов., см. смочить.

СМЕЖАТЬ несов., см. смежить.

СМЕЖИТЬ акьалун (вилер).

СМЕЖИТЬСЯ акьал хьун (вилер).

СМЕЖНЫЙ къвалав гвай; къвал-къвалав гвай; къвал-къвала акIанвай; сергьят сад тир; уртах сергьят авай.

СМЕКАЛИСТЫЙ разг. фагьум авай, кьатIун авай, кьил акъуддай.

СМЕКАЛКА мн, нет фагьум, кьатIун.

СМЕКАТЬ несов., см. смекнуть.

СМЕКНУТЬ кьатIун, фагьумун.

СМЕЛЕТЬ несов. викIегь хьун, жуьрэтлу хьун, рикI атун, уьтквем хьун.

СМЕЛО нареч. 1. жуьрэтдалди, жуьрэтлуз, викIегьдиз, дирибашдиз. 2. разг. регьятдиз, са четинвални авачиз; мы смело поместимся здесь чун ина лап регьятдиз гьакьда.

СМЕЛОСТЬ ж мн. нет жуьрэт, жуьрэтлувал, викIегьвал, уьткемвал, дирибашвал.

СМЕЛЫЙ жуьрэтлу, викIегь, уьткем, дирибаш.

СМЕЛЬЧАК разг. жуьрэтлу кас, викIегь кас, дирибаш кас, уьткем кас.

СМЕНА 1. см. сменить и смениться. 2. смена, нубат, вахт; завод работает в три смены заводди пуд сменада (пуд вахтуна, пуд нубатда, яни суткада сад лагьай нубатда рабочийрин са паюни, ахпа маса паюни, ахпа пуд лагьай паюни) кIвалахзава. 3. пер. эвез; чка кьадайбур (мес. жегьилар). 4. дегишлух, дегишлух къат; три смены рубашек дегишлух пуд перем.

СМЕНИТЬ 1. дегишрун (мес. къуллугъэгьли, партал ва мсб). 2. чка кьун, чкадал акъвазун (масадан).

СМЕНИТЬСЯ дегиш хьун; дегиш хьана хъфин; дегиш хьана алатун; дегиш хьана чкадал масад хьун.

СМЕННЫЙ 1. сменадин. 2. сменадин, сменади ийизвай; сменада кIвалахзавай (см. смена 2-манада).

СМЕНЯТЬ несов., см. сменить.

СМЕНЯТЬСЯ несов., см. 1) смениться; 2) сменить.

СМЕРДЕТЬ несов. уст. (вичикай) пис ни атун, пис ни галаз хьун.

СМЕРДЯЩИЙ пис (ктIай) ни галай, ктIай ни къведай).

СМЕРЗНУТЬСЯ муркIади кукIурун, муркIади кьун, муркIади кьуна кукIун (мес. кьве кIарас, кьве кIус мурк сад-садак).

СМЕРИТЬ алцумун, уьлчмишун. ♦ смерить взглядом ва я глазами агъадлай винелди (кьилелай кIвачелди) килигун (са касдиз такабурвилелди, бегенмиш тушир тегьерда).

СМЕРКАТЬСЯ несов., см. смеркнуться.

СМЕРКНУТЬСЯ хурушум хьун, нянин мичIивал акьалтун.

СМЕРТЕЛЬНЫЙ 1. вичикди рекьидай; кьиникьалди куьтягь жедай, кьиникь гъидай; смертельная рана вичикди рекьидай (кьиникьал гъидай) хер. 2. пер. терг ийидай, терг авунал гъидай. 3. пер. гзаф кIеви, акьалтIай, гзаф пис (мес хата, душман; душманвал, такIанвал); смертельный враг гзаф пис (акьалтIай пис) душман.

СМЕРТНИК кьиникь атIанвай кас, кьиникьиз акъуднавай (кьиникьиз къарар акъуднавай) кас.

СМЕРТНОСТЬ ж мн. нет кьиникьрин кьадар, кьиникьар.

СМЕРТНЫЙ 1. кьиникь галай, ажал галай. 2. кьиникьин; кьиникьалди жаза гудай; рекьидай. 3. ччан акъатдай, рекьидай, рекьизвай (вахт). 4. пер. гзаф кIеви, акьалтIай, гзаф пис. ♦ простой смертный гьакIан адетдин, вирибур хьтин инсан.

СМЕРТОНОСНЫЙ кьиникь гъидай, рекьидай (мес. агъу).

СМЕРТЬ ж кьиникь, ажал. ♦ до смерти; 1) рекьадалди; 2) рекьидайвал, рекьизва; до смерти спать хочется ксуз кIанз рекьизва; рекьидайвал ахвар гала; как смерть бледный кьейиди (ва я мейит) хьиз хъипи, ччина ранг амачир; не на жизнь, а на смерть см. жизнь.

СМЕРЧ гужлу жинжи гар, гужлу алчудардай гар (къум, яд алчудриз гулар хьиз цавуз акъуддай гзаф къати гар).

СМЕСТИ 1. шуткун; шткана (ккул эляна), михьивун. 2. шткана кIватIун. 3. пер. терг авун, барбатI авун, тахьай мисал авун.

СМЕСТИТЬ 1. алудун (чкадилай, къуллугъдилай). 2. чка дегишрун, масанал алудун.

СМЕСТИТЬСЯ маса чкадал алатун, чка дегиш хьун (мес. къене дуркIун вичин чкадилай юзана масанал фин).

СМЕСЬ ж са къаришугъ затI, акахьай затI; къаришма; къарши-къуруш.

СМЕТА смета (къведай доходрин ва харжийрин гьисаб къалурнавай сиягь, чар, гьа гьисаб).

СМЕТАНА мн. нет къаймах (чиг, хам некIедикай расай, гьадалай къахчур).

СМЕТАТЬ¹ несов., см. смести.

СМЕТАТЬ² кашабралди цун, кашаб ягъун.

СМЕТАТЬ³ с.-х. кьун, эцигун (марк).

СМЁТКА мн. нет фагьум, кьатIун.

СМЕТЛИВЫЙ фагьумлу, фагьум авай, кьатIун авай; вичин кьил акъуддай; зирек, зигьин авай.

СМЕТНЫЙ сметадин; сметада авай (сметада къалурнавай).

СМЁТЫВАТЬ несов., см. сметать³.

СМЕТЬ несов. жуьрэт авун, рикI авун; как ты смел? вуна гьикI (вуч) жуьрэтна? ♦ не смей ходить фимир; не смей трогать кямир, гьич кягъиз кIан жемир.

СМЕХ хъвер, хъуьруьн. ♦ поднять на смех хъуьруьн (масадал); помереть ва я умереть со смеху хъуьредай кьван кьин, хъуьредай кьван руфунин чкалар тIа хьун.

СМЕХОТВОРНЫЙ хъуьруьн къведай, хъуьруьн гъидай, ваи хьайибур хъуьредай.

СМЕШАННЫЙ акахьай.

СМЕШАТЬ 1. акадрун (какадрун); къаришмишун. 2. ягъалмишрун, какадрун. ♦ смешать с грязью пер. кьацIурун, русвагьун, беябурун (садан тIвар).

СМЕШАТЬСЯ акахьун (какахьун).

СМЕШЕНИЕ мн. нет. см. смешать и смешаться.

СМЕШИВАТЬ несов, см. смешать.

СМЕШИВАТЬСЯ несов., см 1) смешаться; 2) смешать.

СМЕШИТЬ хъуьруьрун.

СМЕШЛИВЫЙ гзаф хъуьредай; фад хъуьредай.

СМЕШНО нареч. 1. хъуьруьн къведайвал, хъуьредай тегьерда (ван хьайибур, акурбур хъуьруьрдай тегьерда). 2. в знач. сказ. хъуьруьн къвезва; мне было смешно заз хъуьруьн къвезвай.

СМЕШНОЙ хъуьруьн гъидай; хъуьруьрдай, хъуьруьн къведай.

СМЕШОК гъвечIи хъвер, кIуф хъуьруьн, пIузаррикай хъуьруьн.

СМЕЩАТЬ несов., см. сместить.

СМЕЩАТЬСЯ несов., см. 1) сместиться; 2) сместить.

СМЕЯТЬСЯ несов. хъуьруьн.

СМИЛОВАТЬСЯ и СМИЛОСТИВИТЬСЯ уст. регьим авун; язух атун.

СМИРЕНИЕ мн. нет дамах гвачирвал, лавгъасузвал; муьтIуьгъвал; умунвал.

СМИРЕННИК умун кас, умунди; секинди.

СМИРЕННЫЙ муьтIуьгъ; умун; муьтIуьгъвилин; умунвилин.

СМИРИТЕЛЬНЫЙ муьтIуьгъардай; ислягь ийидай.

СМИРИТЬ муьтIуьгърун; ислягь авун; умунрун:

СМИРИТЬСЯ муьтIуьгъ хьун; ислягь хьун; умун хьун.

СМИРНО 1. нареч. секиндиз; ислягьдиз; умундиз, умунвилелди. 2. воен. смирно! (тIарам хьана тикдиз, юзан тийиз акъваз лагьай командадин гаф я).

СМИРНЫЙ ислягь; секин; умун.

СМИРЯТЬ несов., см. смирить.

СМИРЯТЬСЯ несов., см. смириться.

СМОКВА инжил (емиш).

СМОКИНГ смокинг (хуру чIулав пенжекдин са жуьре).

СМОКОВНИЦА инжилдин ттар.

СМОЛА смола, шкьакь(бязи ттарарин ва маса набататрин чкалдин винел акъатдай гъилик кикIидай ни къведай жими затI).

СМОЛИТЬ несов. шкьакь (смола) ягъун (мес. цIилиниз).

СМОЛИСТЫЙ 1. гзаф шкьакь акъатдай (мес. ттар). 2. смоладин (шкьакьдин) ни квай (мес. гьава).

СМОЛКАТЬ несов., см. смолкнуть.

СМОЛКНУТЬ акъвазун, атIун (ван, сес); ван (сес) атIун; кисун.

СМОЛОДУ нареч. жегьил чIавалай.

СМОЛОКУРЕНИЕ мн. нет шкьакь; гьазурун, шкьакь (смола) хкудун (см. смола).

СМОЛОТИТЬ гатун (техил).

СМОЛОТЬ регъуьн (мес. гъуьр).

СМОЛЧАТЬ кисун; чуькьни тавун.

СМОЛЬ ж: ♦ черный, как смоль гьакьекь хьтин чIулав, чIулав хвех хьтин.

СМОЛЯНОЙ 1. шкьакьдин, смоладин. 2. шкъакьдикай (смоладикай) ийидай (ва я авур). 3. шкьакь (смола) гьазурдай (хкуддай, расдай, мес. завод).

СМОНТИРОВАТЬ см. монтировать.

СМОРГНУТЬ: глазом не сморгнув гьич регъуьни тахьана, гьич вили лупIни тавуна (мес. тапаррун).

СМОРКАТЬСЯ нер ишун, нер михьун.

СМОРОДИНА мн. нет смородина (инийриз ва я жикIийриз ухшар емишар ва гьабур гъидай кул-ттар).

СМОРЧОК 1. бот. къарникъуз (недай къарникъузрин са жуьре). 2. пер. разг. шуьткьвей; кьиян (инсан).

СМОРЩЕННЫЙ агаж хьайи; шуьткьвей; шуьткъверар (биришар) авай.

СМОРЩИТЬ агажун (мес. пел); шуьткъверар ттун.

СМОРЩИТЬСЯ агаж хьун; шуьткъверар гьатун, биришар гьатун.

СМОТАТЬ алчукун, арушун, къечин (мес. гъалар); алчукна кIватIун. ♦ смотать удочки пер. тадиз хъфин, дабандиз куьс гун.

СМОТР килигун; день смотра революционных сил революциядин къуватриз килигдай югь (мес. майдин сад); смотр войскам кьушунриз килигун (абрун гьазурвал, къайда гьикI ятIа акваз).

СМОТРЕТЬ несов. 1. килигун; тамашун; вил экъуьрун. 2. акун, хкатна акун; килигун (мес. циферикай варз). 3. хьиз акун, хьиз хьун, хьиз акъвазун; он смотрит молодцом ам къуччагъ хьиз ава (аквазва, акъвазнава). 4. пер. килигун, акъатун; окно смотрит во двор пенжер гьаятдихъ акъатнава. ♦ смотри в оба кIевиз мукъаят хьухь; вил алудмир.

СМОТРЕТЬСЯ несов. 1. жуваз (вичиз) килигун, тамашун (гуьзгуьдай). 2. тамашиз жедайди хьун (мес. театрда пьеса).

СМОТРИНЫ ед. нет, уст. рушаз тамашун (виликди це лугъузвай ва я це лагьай рушахъ галаз гада ва гададин мукьвабур танишунин межлис).

СМОТРИТЕЛЬ м уст. смотритель (са идарадин, са чкадин, мес. виликди школадин заведующий, килигзавай кас).

СМОЧИТЬ кьежирун, ламу авун.

СМОЧЬ. хьун, алакьун, гъиляй атун; он не сможет адавай жедач; если смогу завай хьайитIа (залай алакьайтIа, зи гъиляй атайтIа)

СМОШЕННИЧАТЬ см. мошенничать.

СМРАД мн. нет пис ни, мурдар ни.

СМРАДНЫЙ пис ни галай, мурдар ни галай.

СМУГЛЕТЬ несов. къумрал хьун (инсандин хамуниз, ччиниз мичIи тав акъатун).

СМУГЛОЛИЦЫЙ къумрал ччин авай, ччин къумрал.

СМУГЛЫЙ къумрал.

СМУГЛЯНКА къумрал дишегьли.

СМУТА ист. бунтар, халкь къарагъун, дявеяр-шулугъар.

СМУТИТЬ 1. перт авун; регъуь авун; хкягъун; регъуь хьайи хьиз авун. 2. къалабулух кутун, секинсузвал кутун.

СМУТИТЬСЯ перт хьун; регъуь хьун; вичивай вич квахьун.

СМУТНЫЙ 1. ист. бунтар-дявеяр авай; къалабулухар-шулугъар авай, эл къарагънавай (мес. девир). 2. бегьем ачух тушир, ачухсуз, уьтери хьиз, са бубат кьатIуз жедай; смутно припоминать са уьтери хьиз (са бубат, бегьем ачух тушиз) рикIел хтун.

СМУТЬЯН м разг. шулугъчи, фитне твадай кас, футфа кутадай кас.

СМУШКА таза кIелен хъицикь, куьрпед хъицикь.

СМУЩАТЬ несов., см. смутить.

СМУЩАТЬСЯ несов., см. смутиться.

СМУЩЕНИЕ мн. нет регъуьвал; пертвал; привести в смущение регъуь авун; покраснеть от смущения регъуь хьана ччин яру хьун.

СМУЩЕННЫЙ регъуь хьайи; регъуь хьана кIеве гьатай; перт хьайи.

СМЫВАТЬ несов., см. смыть.

СМЫВАТЬСЯ несов., см. 1) смыться; 2) смыть.

СМЫКАТЬ несов., см. сомкнуть.

СМЫКАТЬСЯ несов., см.1) сомкнуться; 2) сомкнуть.

СМЫСЛ 1- мана; метлеб (са гафунин, кардин, вакъиадин). 2. акьул; здравый смысл сагълам (дуьз) акьул. ♦ в смысле 1) манада; 2) пер. рекьяй; жигьетдай.

СМЫСЛОВОЙ манадин; маналу; мана квай, манадин жигьетдай.

СМЫТЬ 1. чуьхуьн, чуьхвена алудун, чуьхвена михьивун. 2. тухун (ци, вацIу ччил, къерех). 3. пер. алудун (жувалай айиб).

СМЫТЬСЯ михьи хьун, алатун (леке, чирк).

СМЫЧКА 1. спец. галкIай чка, ккIай чка. 2. пер. алакъа.

СМЫЧКОВЫЙ смычакдалди ядай.

СМЫЧОК 1. муз. смычок (кеменча ва скрипка ядай чIарар алай тIвал). 2. пенпе (пенпечидин чIимерук).

СМЫШЛЕНЫЙ кьатIун авай, фагьум авай.

СМЯГЧАТЬ несов., см. смягчить.

СМЯГЧАТЬСЯ несов., см. 1) смягчиться; 2) смягчить.

СМЯГЧАЮЩИЙ хъуьтуьлардай. ♦ смягчающие обстоятельства жаза кьезилруниз себеб жедай агьвалатар.

СМЯГЧИТЬ 1. хъуьтуьлрун. 2. пер. юмшагърун. 3. пер. кьезилрун (мес. жаза, айиб, туьнбуьгь).

СМЯГЧЕНИЕ мн. нет 1. хъуьтуьл хьун. 2. пер. кьезилрун (мес. жаза). 3. пер. кьезилвал (мес. жазадин).

СМЯГЧИТЬСЯ 1. хъуьтуьл хьун. 2. пер. юмшагъ хьун. 3. пер. кьезил хьун; тIимил хьун; тIимил регьят хьун (тIал, азар).

СМЯТЕНИЕ 1. акьалтIай. теспачавал, къалабулух, гъалаба. 2. велвела; жувавай жув квахьун.

СМЯТЬ 1. шуьткьуьрун. 2. тIушунун, тушунна хъуьтуьлрун. 3. воен. пер. басмишна буьнжуькьрун, кIур гун, хун (мес. душмандин кьушун).

СМЯТЬСЯ шуьткьуьн (мес. партал).

СНАБДИТЬ таъмин авун, гун, герек затIар гун, снабжатун.

СНАБЖАТЬ несов., см. снабдить.

СНАБЖАТЬСЯ несов. 1. жув таъмин авун; къачун (мес. шей, герек затIар). 2. см. снабдить.

СНАБЖЕНИЕ мн. нет 1. см. снабдить. 2. таъмин ийидай, снабжениедин; снабжатдай; органы снабжения снабжениедин органар.

СНАБЖЕННЫЙ 1. таъмин авунвай; герек затIар гвай. 2. авай; галай, ганвай; книга снабжённая предисдовием сифте гаф авай (галай) ктаб.

СНАДОБЬЕ разг. дарман (хъчарикай ва маса затIарикай расай, жерягьдин дарман).

СНАЙПЕР воен. снайпер (лишандилай алуд тийиз, къур чка. ядай еке лишанчи аскер).

СНАРУЖИ нареч. къецелай, къецел патай.

СНАРЯД 1. воен. снаряд (тупунин хъиткьиндай гуьлле ва я гьалчдай, гадардай, бомба). 2. тех. алатар; зерятар (спортдиз, техникадиз ва маса крариз, пешейриз герек тир жуьреба-жуьре).

СНАРЯДИТЬ герек тир затIаривди дуьзмишна гьазурун, таъмин авуна гьазурун, герек тир затIар вугана гьазурун, тадаракривди таъмин авуна гьазурун.

СНАРЯДИТЬСЯ герек тир затIар къачуна гьазур хьун (мес. рекьиз экъечIиз); тадаракар гьазурун.

СНАРЯЖАТЬ несов., см. снарядить.

СНАРЯЖАТЬСЯ несов., см. 1) снарядиться; 2) снарядить.

СНАРЯЖЕНИЕ 1. см. снарядить и снарядиться. 2. герек тир затIар, тадаракар; военное снаряжение дяведин (дяведиз герек тир) тадаракар (са недай затIар квачиз).

СНАСТЬ ж 1. алатар-тадаракар (са пешедиз, гзафни-гзаф балугъар кьуниз, герек тир алатар, тадаракар, шейэр). 2. пер. мор. гимидин цIилер ва муфтулар.

СНАЧАЛА нареч. 1. эвел, сифте, сифтедай, сифте кьиляй. 2. кьилелай, сифте кьилелай, цIийи кьилелай (мад).

СНАШИВАТЬ несов. см. сносить ¹.

СНАШИВАТЬСЯ несов. куьгьне хьун, кукIвар хьун (алукIна).

СНЕГ жив. ♦ как снег на голову цавай аватай хьиз, ччиляй акъатай хьиз, бейхабардиз; как прошлогодний снег пер. хъуьтIуьз мурк кьван (яни кIусни герек тушир).

СНЕГИРЬ м снегирь (хуьруьн нуькIверин са жуьре; эркекдан хур яру жеда).

СНЕГОВОЙ 1. живедин; снеговая вода живедин яд; снеговая линия живедин цIар (сергьят, вичелай анихъ гьамиша цIран тийир жив жедай чкадин цIар). 2. гьамиша жив алай: снеговые вершины гор дагъларин гьамиша жив алай кукIвар.

СНЕГООЧИСТИТЕЛЬ м жив михьдайди, жив михьдай машин.

СНЕГОПАД мн. нет жив (живер) къун.

СНЕГУРОЧКА миф. живедин руш (урусрин махарик квай, живедикай хьайи, гатфариз цIрай гуьрчег руш).

СНЕДАЕМЫЙ: снедаемый горем хажалатди рикI незвай, хажалатди кьурурзавай.

СНЕДАТЬ азаб гун (рикIиз), рикI регъуьн, рикI акъудун.

СНЕДЬ ж мн. нет, обл. уст. хуьрек, недай затI.

СНЕЖИНКА живедин; цIерекIв, пилте.

СНЕЖНЫЙ 1. живедин. 2. жив авай; жив алай; жив квай.

СНЕЖОК 1. жив; кьезил (гъвечIи) жив. 2. живед кIватI.

СНЕСТИ 1. тухун; хутахун. 2. тухун (ци). 3. алудун, алудна тухун (мес. гару). 4. чукIурун (мес. кIвалер). 5. хун (вечре кака). 6. пер. эхун (эхи авун); кьабулун (жуваз авур рикIин тIарвал, намусдик хкIадай кар). ♦ снести голову кьил атIун, яна галудун.

СНЕСТИСЬ 1. алакъа кутIунун, алакъада гьахьун, рахун (ва я кхьин, садахъ галаз). 2. кака хун (мес. вечре).

СНИЖАТЬ несов., см. снизить.

СНИЖАТЬСЯ несов., см. 1) снизиться; 2) снизить.

СНИЖЕНИЕ мн. нет 1. агъуз авун; агъуз вигьин (мес. къимет; къуллугъдал). 2. агъуз хьун; агъуз аватун.

СНИЗИТЬ 1. агъуз авун; агъуз вигьин. 2. тIимилрун, агъуз авун; (мес. къиметар). ♦ снизить тон пер. агъуз эвичIун, яваш хьун (гзаф яцIу гафар, гьарай-вургьай ийизвайди, мес. кичIе хьана).

СНИЗИТЬСЯ 1. агъуз хьун; агъуз аватун. 2. агъуз хьун, агъуз эвичIун.

СНИЗОЙТИ мергьемет авун; хатур авун; мергьеметна кьабулун (мес. тавакъу).

СНИЗУ нареч. 1. агьадай; агъадхъай; агъа кIаняй. 2. кIан патай, кIаникай. 3. пер. агъадай, агъа кIаняй, халкьдин патай, халкьдин арадай.

СНИМАТЬ несов., см. снять.

СНИМАТЬСЯ, несов., см. 1) сняться; 2) снять.

СНИМОК суьрет, шикил.

СНИСКАТЬ къазанмишун.

СНИСХОДИТЬ несов., см. снизойти.

СНИСХОДИТЕЛЬНЫЙ мергьемет ийидай; кIевивал тийидай, рикIин юмшагъвалдай; гъил къачудай; кIеви туьнбуьгь тийир.

СНИСХОЖДЕНИЕ мн. нет мергьемет; юмшагъвал; кьезилвал; хатур.

СНИТЬСЯ несов. ахварай акун (са затI, са кар); акун (ахвар).

СНОБ сноб (аристократрин модадин, дебдин вуч хьайитIани бегьемриз алахъдай, вич гьабруз ухшар ийиз кIанз модадин рекье ччан эцигиз гьазур тир, вичихъ еке акьул авачир, кьил буш кас).

СНОВА нареч. мад; элкъвена мад цIийи кьилелай.

СНОВАТЬ несов. 1. текст. ери (карушар) гьазурун, ери расун (са храдай затIуниз). 2. пер. инихъ-анихъ къекъуьн, гьарнихъ къекъуьн.

СНОВИДЕНИЕ ахвар акун; ахварар акун; ахварай аквазвайди.

СНОГСШИБАТЕЛЬНЫЙ акьалтIай тажублу, лап мягьтелардай.

СНОП цуьл (ккуьл, техилдин).

СНОПОВЯЗАЛКА сноповязалка, цуьлер кутIуниз гвен гуьдай машин.

СНОРОВКА мн. нет вердишвал; мукьуф; бажарагъ (кардин къене).

СНОС¹ мн. нет чукIурун; дом назначен на снос кIвалер чукIуруниз тайинарнава.

СНОС^2. сносу нет гзаф кIевиди я, алукIуналди кукIвар жедайди туш.

СНОСИТЬ¹ разг., см. износить.

СНОСИТЬ² несов., см. снести (5 лагьай мана квачиз амай манайра). ♦ ему не сносить головы эхир адан кьил кукIварда, ада вичин кьилиз яд чимда.

СНОСИТЬСЯ¹ разг., см. износиться.

СНОСИТЬСЯ² несов., см. 1) снестись; 2) снести (5 лагьай мана квачиз).

СНОСКА тип. сноска (асул текстдин метлеб ачухриз ктабдин ччинин кIане ччараз гудай къейд).

СНОСНЫЙ кьабулиз жедай; са гьалда эхиз жедай; виже къведай, са гьалдин, са бубат.

СНОТВОРНЫЙ 1. мед. ахварал ракъурдай, ахвар гъидай (дарман). 2. пер. кагьулардай, ахварал ракъурдай (мес. гьикая, эхтилат).

СНОХА свас (бубадин патай гададин свас).

СНОШЕНИЕ алакъа.

СНЮХАТЬСЯ разг. 1. ни чIугуна садаз сад чирхьун. 2. пер. гафар-чIалар сад хьун, гафар-чIалар сад авун (са чIуру кардал).

СНЯТОЙ: снятое молоко ччин (чар) къахчур нек.

СНЯТЬ 1. авудун. 2. алудун. 3. хтIунун. 4. къачун; къахчун. 5. михьун, ягъун, къачуна гадрун, алудун (мес. парталдал ацукьай руг, чIар). 6. галудун, атIун (мес. кьил). 7. къачун (мес. копия, са затIунилай ччин). 8. кьулухъ къахчун (мес. жуван теклиф). 9. къакъудун, терг авуна алудун (мес. душмандин къаравулар кьена ва я есир кьуна).10. алудун, хивяй акъудун (жавабдарвал). 11. акъудун (мес. учётдай). 12. кьун, кирида кьун, ижарада кьун (ччил, кIвалер). 13. суьрет хтIунун, суьрет чIугун. 14. кьун (мес. уьлчме). ♦ как рукой сняло гьич тахьай хьиз хьана, алатна фена (мес. са тIал).

СНЯТЬСЯ 1. алатун. 2. жуван (вичин) суьрет акъудиз тун, суьрет чIугваз тун (фотографиядин аппаратдалди). 3. юзана рекье гьатун; сняться с якоря рекье гьатун, фин (гими).

СО предлог, см. с.

СОАВТОР уртах автор (масадахъ галаз уртах яз, санал са затI кхьей кас).

СОАВТОРСТВО мн. нет уртах авторвал.

СОБАКА кицI. ♦ собак гонять пер. гьакI гьатун, са кеспини тийиз гьатун; вот где собака зарыта кар гьа инал ала ман; в этом (ва я на этом) он собаку съел и кардал гьалтайла ам вак я, устIар я; с собаками не сыщешь кицIер галаз къекъвейтIани жигъич ваз.

СОБАКОВОДСТВО кицIер хуьнин кар, кицIер хуьн (мес. малдарвал хьтин).

СОБАЧИЙ кицIин; кицIерин.

СОБАЧКА 1. кицI; гъвечIи кицI. 2. см. гашетка.

СОБЕСЕДНИК суьгьбетчи, эхтилатчи, эхтилатардай юлдаш.

СОБЕСЕДОВАНИЕ суьгьбет, эхтилат (гзафни-гзаф илимдиз, политикадиз ва ихьтин масабруз талукь месэлайрикай сада-садахъ галаз ийидай).

СОБИРАНИЕ кIватIун.

СОБИРАТЕЛЬ м кIватIдай кас.

СОБИРАТЬ несов., см. собрать.

СОБИРАТЬСЯ несов., см. 1) собраться; 2) собрать.

СОБЛАГОВОЛИТЬ уст. мергьемет авун, еке хатур яз гьисабна авун (са кар); соблаговолите ответить мергьемет авуна жаваб це.

СОБЛАЗН темягь фидай затI (ва я кар), вичел темягь ракъурдай затI, рекьяй акъуддай затI; ввести в соблазн темягь ракъурун, темягь ракъурна рекьяй акъудун.

СОБЛАЗНИТЕЛЬ м рекьяй акъуддайди (ва я рекьяй акъудайди, вичи масад).

СОБЛАЗНИТЕЛЬНЫЙ темягь фидай, вичел темягь ракъурдай; темягь ракъурна рекьяй акъуддай.

СОБЛАЗНИТЬ 1. темягь ракъурун; темягь ракъурна ягъалмишрун. 2. рекьяй акъудун, ягъалмишарна рекьяй акъудун.

СОБЛАЗНИТЬСЯ темягь авун, хьун; темягь фена (хъсан акуна са кар) авун; темягь фена ягъалмиш хьун; темягь авун хьана рекьяй акъатун.

СОБЛАЗНЯТЬ несов., см. соблазнить.

СОБЛАЗНЯТЬСЯ несов., см. 1) соблазниться; 2) соблазнять.

СОБЛЮДАТЬ несов. хуьн; вилив хуьн; кьиле тухун; бегьемрун (мес. къайдаяр, михьивал, икьрар, договар, закон).

СОБЛЮДЕНИЕ мн. нет; см. соблюдать.

СОБЛЮСТИ см. соблюдать.

СОБОЙ и СОБОЮ см. себя.

СОБОЛЕЗНОВАНИЕ башсагьлугъвал; выразить соболезнование башсагълугъвал гун, чIал кутун.

СОБОЛЕЗНОВАТЬ несов. башсагълугъвал гун, чIал кутун; хажалатдиз шериквал авун; гьайиф чIугун (масадан), вичини гьайиф чIугвазвайди лугьун.

СОБОЛЕЗНУЮЩИЙ башсагьлугьвал гудай; хажалатдиз шериквалдай; гьайиф чIугвадай (са маса касдихъ).

СОБОЛИЙ 1. соболдин, хундуздин. 2. хундуздин хамарин.

СОБОЛЬ м хундуз (хундуз ва я цуцIул, гьабрун жинсиникай чIулаввал алай пек хьтин хъуьтуьл ва цIарцIар гудай чIарчIин багьа хам алай гьайван).

СОБОР 1. ист. собор (виликди бязи крарин тешкилвилин ва идарадин месэлаяр гьял авун патал кIватI жедай къуллугъэгьлийрин ва я хкягъай ксарин кIватIал; межлис, гьа жуьредин идарадин тIвар, мес. клисадин кешишрин кIватIал, межлис). 2. кьилин чIехи клиса.

СОБРАТ юлдаш; са пешедин къене юлдаш (чпин пешеяр, кеспи сад тир ксарикай сад).

СОБРАНИЕ 1. собрание; общее собрание колхозников вири колхозчийрин собрание, кодхозчийрин общий собрание. 2. собрание (бязи идарайрин, тешкилатрин тIвар, месела: законодательное собрание законар акъуддай, кьабулдай собрание). 3. кIватIал; собрание сочинений сочинеиийрин кIватIал (мес. басмадай акъудай); собрание картин суьретрин кIватIал.

СОБРАТЬ 1. кIватIун, хчIалун. 2. алтIушрун. 3. кIватIун; къачун; къахчун (мес. бегьер). 4. паяр сал-садахъ гилигна туькIуьрун (мес. са машин). 5. гьазурун, герек затIар гьазурун (сад рекье тваз). 6. гьазурна вилик гъун (хуьрек).

СОБРАТЬСЯ 1. кIватI хьун; хчIал хьун. 2. алтIушун. 3. гьазур хьун, кIвачин хьун (саниз физ). 4. кIватIун; собраться с силами вичин (жуван) къуват кIватIун; собраться с мыслями факир кьилиз кIватIун. ♦ собраться с духом жуьрэт авун, рикI авун.

СОБСТВЕННИК 1. иеси; кьилдин иеси; са мулкунин иеси. 2. пер. кьилди иесивал ийиз кIанз алахъдай кас, кьилди вичиз хьун кIандай кас,

СОБСТВЕННИЧЕСКИЙ кьилди иесивилин, кьилди иеси хьун кIанивилин, хсусиятчивилин.

СОБСТВЕННО 1. ввод. сл. яз, гьакъикъатда, дуьз лагьайтIа; он, собственно, прав ам, яз, гьахъ я; собственно говоря дуьз лагьайтIа, дуьз лугьун, хьайитIа, яз. 2. частица вич; волжскую систему составляют собственно Волга и её притоки Волга вацIун система Волгадикай вичикайни адак акахьзавай хилер тир вацIарикай ибарат я.

СОБСТВЕННОРУЧНЫЙ вичин гъилин; вичин гъилелди чIугур; собственноручная подпись вичин гъилелди чIугур къул.

СОБСТВЕННОСТЬ ж мн. нет 1. мал-мулк, иеси тир шей; общественная собственность общество иеси тир мал-мулк; государственная собственность государство (пачагьлугъ) иеси тир мал-мулк. 2. иесивал, хсусият, хсусиятвал; право собственности иесивилин ихтияр; уничтожить частную собственность на землю ччилиз кьилди касдин иесивал терг авун.

Дата добавления: 2014-01-11